Merve Tunç
Köşe Yazarı
Merve Tunç
 

Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani)

Bir süre önceye kadar bağımlılık denildiğinde akla ilk olarak kötü madde kullanımı gelmekteydi. Fakat günümüzde olumsuz sonuçlar doğurmasına rağmen yapılmasına devam edilen davranışlar da bağımlılık olarak sayılmaktadır. Teknoloji bağımlılığı, oyun bağımlılığı, yalan söyleme bağımlılığı, çalma bağımlılığı, yeme bağımlılığı gibi davranışsal bağımlılık türleri de bulunmaktadır. Bunlardan biri de alışveriş bağımlılığıdır.  Alışveriş bağımlılığı olarak da tanımlanan onyomani, herhangi bir ihtiyaç olmadan anlık gelişen isteklerin karşılanması için gerçekleştirilen tekrarlı satın alma davranışlarıdır. 1980’li yıllardan itibaren araştırmacıların dikkatini çekmeye başlamıştır. Onyomani tanımı ise ilk kez 1915 yılında Emil Kraepelin tarafından ortaya atılmıştır. Yunancada satılan anlamına gelen “onios” ile çılgınlık anlamına gelen “mania” kavramlarının birleşmesiyle ortaya çıkmıştır.  Onyomaniye sahip bireyler önünü alamadıkları bir satın alma isteğiyle doludurlar. Onlar için ne aldıkları önemli değildir, yalnızca satın alma davranışına odaklanırlar. Bu aşırı satın alma isteğini, aşırı satın alma davranışı takip eder. Aşırı satın alma davranışı psikolojik, sosyal veya ekonomik olarak olumsuz sonuçlara yol açsa da kişi satın alma isteğini bastıramadığından yapmaya devam eder.    Nedenleri  Alışveriş bağımlılığını tetikleyebilen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:  -Yaşanılan olumsuz duygulardan kaçma isteği -Sosyal statü kazanma isteği -Düşük özgüven  -Mükemmelliyetçilik -Narsizm  -Yakın çevreyle zayıf ilişkiler kurma  -Sorunlarla baş etmek için alışverişi kullanma Bunlar dışında depresyon, anksiyete, dürtü kontrol bozukluğu, madde kullanımı, duygu durumu bozukluğu, yeme bozuklukları ve narsist kişilik bozukluğu gibi bazı psikiyatrik bozuklukların onyomaniye sebep olabildiği düşünülmektedir.  Bu çeşitli sebeplerin etkisiyle kişiler temelde olumsuz duygularından kurtulmak, gerçeklerden kaçıp yüzleşmemek için alışverişe yönelebilmektedir. Amaç kısa süreli de olsa olumsuz şeyleri unutup onun yerine haz, mutluluk, heyecan, coşku hissetmektir. Fakat davranışı gerçekleştirmek kısa süreli olumlu duygular yaşatsa da uzun vaadede birtakım olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. Kişi kısa süreli olumlu duygular geçtiğinde yerini suçluluk ve boşlukta olma hissi almaktadır. Sürekli olarak alışveriş yapmak kişiyi ekonomik anlamda zorlamakta hatta borçlu hale gelmesine sebep olmaktadır. Ayrıca kişi kısa süreli duygular geçtikten sonra girdiği olumsuz ruh hali sebebiyle yakın çevresiyle sorunlar yaşamaya başlamaktadır.  Tedavi sürecinde bireyin psikolojik destek alması alışveriş bağımlılığının altında yatan sebeplerin ortaya çıkmasına yardımcı olabilmekte, psikolojik olarak kişinin iyi hissetmesini sağlayabilmekte ve kişinin olumsuz şeylerle baş etmek için daha olumlu yöntemlere yönelmesi konusunda destek olabilmektedir.   
Ekleme Tarihi: 13 Aralık 2022 - Salı

Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani)

Bir süre önceye kadar bağımlılık denildiğinde akla ilk olarak kötü madde kullanımı gelmekteydi. Fakat günümüzde olumsuz sonuçlar doğurmasına rağmen yapılmasına devam edilen davranışlar da bağımlılık olarak sayılmaktadır. Teknoloji bağımlılığı, oyun bağımlılığı, yalan söyleme bağımlılığı, çalma bağımlılığı, yeme bağımlılığı gibi davranışsal bağımlılık türleri de bulunmaktadır. Bunlardan biri de alışveriş bağımlılığıdır. 

Alışveriş bağımlılığı olarak da tanımlanan onyomani, herhangi bir ihtiyaç olmadan anlık gelişen isteklerin karşılanması için gerçekleştirilen tekrarlı satın alma davranışlarıdır. 1980’li yıllardan itibaren araştırmacıların dikkatini çekmeye başlamıştır. Onyomani tanımı ise ilk kez 1915 yılında Emil Kraepelin tarafından ortaya atılmıştır. Yunancada satılan anlamına gelen “onios” ile çılgınlık anlamına gelen “mania” kavramlarının birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. 

Onyomaniye sahip bireyler önünü alamadıkları bir satın alma isteğiyle doludurlar. Onlar için ne aldıkları önemli değildir, yalnızca satın alma davranışına odaklanırlar. Bu aşırı satın alma isteğini, aşırı satın alma davranışı takip eder. Aşırı satın alma davranışı psikolojik, sosyal veya ekonomik olarak olumsuz sonuçlara yol açsa da kişi satın alma isteğini bastıramadığından yapmaya devam eder. 

 

Nedenleri 

Alışveriş bağımlılığını tetikleyebilen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır: 

-Yaşanılan olumsuz duygulardan kaçma isteği

-Sosyal statü kazanma isteği

-Düşük özgüven 

-Mükemmelliyetçilik

-Narsizm 

-Yakın çevreyle zayıf ilişkiler kurma 

-Sorunlarla baş etmek için alışverişi kullanma

Bunlar dışında depresyon, anksiyete, dürtü kontrol bozukluğu, madde kullanımı, duygu durumu bozukluğu, yeme bozuklukları ve narsist kişilik bozukluğu gibi bazı psikiyatrik bozuklukların onyomaniye sebep olabildiği düşünülmektedir. 

Bu çeşitli sebeplerin etkisiyle kişiler temelde olumsuz duygularından kurtulmak, gerçeklerden kaçıp yüzleşmemek için alışverişe yönelebilmektedir. Amaç kısa süreli de olsa olumsuz şeyleri unutup onun yerine haz, mutluluk, heyecan, coşku hissetmektir. Fakat davranışı gerçekleştirmek kısa süreli olumlu duygular yaşatsa da uzun vaadede birtakım olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. Kişi kısa süreli olumlu duygular geçtiğinde yerini suçluluk ve boşlukta olma hissi almaktadır. Sürekli olarak alışveriş yapmak kişiyi ekonomik anlamda zorlamakta hatta borçlu hale gelmesine sebep olmaktadır. Ayrıca kişi kısa süreli duygular geçtikten sonra girdiği olumsuz ruh hali sebebiyle yakın çevresiyle sorunlar yaşamaya başlamaktadır. 

Tedavi sürecinde bireyin psikolojik destek alması alışveriş bağımlılığının altında yatan sebeplerin ortaya çıkmasına yardımcı olabilmekte, psikolojik olarak kişinin iyi hissetmesini sağlayabilmekte ve kişinin olumsuz şeylerle baş etmek için daha olumlu yöntemlere yönelmesi konusunda destek olabilmektedir. 

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve gebzehurses.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.