Merve Tunç
Köşe Yazarı
Merve Tunç
 

Bilişsel Çarpıtmalar

Düşünce, duygu ve davranış bir bütün olarak hareket eder.  Herhangi biri diğerlerini de etkiler. Fakat her bireyin yaşadığı olayları yorumlaması farklı ve kendine özgüdür bu sebeple yaşanılan her şey herkesi aynı şekilde etkilememektedir. Genel anlamda olumsuz duygular hareketlerimizi ve düşüncelerimizi de olumsuz etkiler. Örneğin bir şeye üzülüp kendinizi iyi hissetmediğinizde daha çabuk yorulabilirsiniz.Stres altında olan kişiler olayları gerçekçi olmayan öngörülerle algılama ve olumsuz bir şekilde yorumlama eğilimi göstermektedirler.  Bazen zihniniz yaşadıklarınızı çarpıtarak size aktarabilir. Bu da yaşadığınız olaylara gerçekçi tepkiler vermenizi engeller. Bireyin gerçeği yanlış algılamasına neden olan bu düşüncelere bilişsel çarpıtmalar denir.Birçok çarpıtma bulunmakla birlikte birkaç tanesi şunlardır:  1)Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünce Şekli: Kişi yaşadığı durumu ya olmuştur ya da hiç olmamıştır düşüncesi ile iki türlü değerlendirir.. 2)Seçici Soyutlama: Kişi, yaşadığı deneyimleri bütün olarak değerlendirmek yerine olumsuz bir parçaya takılarak negatif değerlendirme yapar. 3)Zihin Okuma: Bu düşünce şekli kişinin kendisi hakkında diğerlerinin ne düşündüğünü bilmesi gerektiğine dair olan düşünce biçimidir. 4) Mantık Yürütme: Bu düşünce şeklinde kişi yaşanılan durum karşısında olumlu ya da nötr sonuç çıkma ihtimalini devre dışı bırakarak kendine göre olumsuz bir kanıya varmaktadır. 5) Felaketleştirme: Kaygı bozukluklarında da rastlanan bu düşünce biçiminde kişi olayları abartır ve olabilecek en kötü senaryoya odaklanır. Ayrıca mental imgeler ve görüntüler de bu çarpıtmaya eşlik edebilir. 6)Aşırı Genelleme: Tek bir olaya ya da duruma dayanarak genelleme yapmaktır. 7)Etiketleme: Gerçeğe uygun değerlendirmeler yapmak yerine kişinin kendisini ya da çevresindeki kişileri etiketlemesidir. 8)Aşırı Büyütme Küçültme: Bu düşünce biçiminde kişinin kendisiyle ilgili algısında çarpıtılma görülmektedir. Yanlışlarını abartarak büyütüp başarılarını küçültmektir. 9)Kişiselleştirme: Kişinin kendisiyle alakası olmayan olumsuz davranışların nedenini kendine bağlamasıdır. 10) “Meli / Malı “ Düşünce Şekli: Kişi kendisinin ve çevresinin yapması gerektiğini düşündüğü bir davranışa sahiptir ve bu davranışa uyulmadığı zaman her şeyin kötüye gideceğine dair abartılı düşünceleri vardır.   Bilişsel çarpıtmaların sürekli devam etmesi durumunda kişi;  iş, sosyal ve özel hayatında birtakım psikolojik sıkıntılarla karşılaşabilir. Altta yatan başka bir problemin olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. Çözülmesi için psikolojik destek alınması önemlidir.   
Ekleme Tarihi: 07 Şubat 2023 - Salı

Bilişsel Çarpıtmalar

Düşünce, duygu ve davranış bir bütün olarak hareket eder.  Herhangi biri diğerlerini de etkiler. Fakat her bireyin yaşadığı olayları yorumlaması farklı ve kendine özgüdür bu sebeple yaşanılan her şey herkesi aynı şekilde etkilememektedir. Genel anlamda olumsuz duygular hareketlerimizi ve düşüncelerimizi de olumsuz etkiler. Örneğin bir şeye üzülüp kendinizi iyi hissetmediğinizde daha çabuk yorulabilirsiniz.Stres altında olan kişiler olayları gerçekçi olmayan öngörülerle algılama ve olumsuz bir şekilde yorumlama eğilimi göstermektedirler. 

Bazen zihniniz yaşadıklarınızı çarpıtarak size aktarabilir. Bu da yaşadığınız olaylara gerçekçi tepkiler vermenizi engeller. Bireyin gerçeği yanlış algılamasına neden olan bu düşüncelere bilişsel çarpıtmalar denir.Birçok çarpıtma bulunmakla birlikte birkaç tanesi şunlardır: 

1)Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünce Şekli:

Kişi yaşadığı durumu ya olmuştur ya da hiç olmamıştır düşüncesi ile iki türlü değerlendirir..

2)Seçici Soyutlama:

Kişi, yaşadığı deneyimleri bütün olarak değerlendirmek yerine olumsuz bir parçaya takılarak negatif değerlendirme yapar.

3)Zihin Okuma:

Bu düşünce şekli kişinin kendisi hakkında diğerlerinin ne düşündüğünü bilmesi gerektiğine dair olan düşünce biçimidir.

4) Mantık Yürütme:

Bu düşünce şeklinde kişi yaşanılan durum karşısında olumlu ya da nötr sonuç çıkma ihtimalini devre dışı bırakarak kendine göre olumsuz bir kanıya varmaktadır.

5) Felaketleştirme:

Kaygı bozukluklarında da rastlanan bu düşünce biçiminde kişi olayları abartır ve olabilecek en kötü senaryoya odaklanır. Ayrıca mental imgeler ve görüntüler de bu çarpıtmaya eşlik edebilir.

6)Aşırı Genelleme:

Tek bir olaya ya da duruma dayanarak genelleme yapmaktır.

7)Etiketleme:

Gerçeğe uygun değerlendirmeler yapmak yerine kişinin kendisini ya da çevresindeki kişileri etiketlemesidir.

8)Aşırı Büyütme Küçültme:

Bu düşünce biçiminde kişinin kendisiyle ilgili algısında çarpıtılma görülmektedir. Yanlışlarını abartarak büyütüp başarılarını küçültmektir.

9)Kişiselleştirme:

Kişinin kendisiyle alakası olmayan olumsuz davranışların nedenini kendine bağlamasıdır.

10) “Meli / Malı “ Düşünce Şekli:

Kişi kendisinin ve çevresinin yapması gerektiğini düşündüğü bir davranışa sahiptir ve bu davranışa uyulmadığı zaman her şeyin kötüye gideceğine dair abartılı düşünceleri vardır.

 

Bilişsel çarpıtmaların sürekli devam etmesi durumunda kişi;  iş, sosyal ve özel hayatında birtakım psikolojik sıkıntılarla karşılaşabilir. Altta yatan başka bir problemin olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. Çözülmesi için psikolojik destek alınması önemlidir. 

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve gebzehurses.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.