Merve Tunç
Köşe Yazarı
Merve Tunç
 

Ebeveynleşme Travması Nedir?

  Her ailede gerek çocukların gerek ebeveynlerin üstlerine düşen görevleri vardır. Fakat bir taraf görevlerini yerine getirmediğinde bu düzen sarsılmakta ve başkaları tarafından bu görevler üstlenilmek zorunda kalmaktadır. Sağlıklı bir ebeveyn-çocuk ilişkisinde ebeveyn çocuğa farklı alanlarda destek verir. Fakat bir ebeveyn bu desteği çocuğa vermediğinde aile içindeki dengenin sağlanması için çocuk bu rolleri üstlenir ve ebeveynin yerine geçer. Ebeveynler üstlerine düşen görevleri yapmadığında çocuklar kaldırabileceklerinden çok daha ağır yükler altında kalabilmektedirler. Ebeveynlerin yapmaları gerektiği halde çocuklarına yükledikleri bu görev ve sorumluluklar çocukları ebeveynleştirebilir. Ve bu durum çocukları travmatik şekilde etkileyebilmektedir. Bunun sonucunda da ebeveynleşme travması dediğimiz durum yaşanabilmektedir. Yani ebeveynleşme travması, aile içindeki alt sistemlerin sınırlarının bozulması ve genellikle ebeveyn sistemindeki rollerin çocuk tarafından gelişim seviyesine uygun olmayan şekilde üstlenilmesi anlamına gelmektedir. İlk kez aile sistemleri üzerine çalışan Salvador Minuchin tarafından ortaya atılmıştır. Ona göre ebeveynleşmenin araçsal ve duygusal olmak üzere iki türü vardır. Araçsal ebeveynleşme; ebeveynlerin yerine getirmesi gereken alışveriş yapma, faturaları kirayı ödeme, ev işlerini yapma gibi sorumlulukların çocuk tarafından üstlenilmesidir. Duygusal ebeveynleşme ise çocuğun kardeşine bakması, ailedeki sorunları çözmesi ve ebeveynler için güven kaynağı olması gibi örneklerle açıklanabilmektedir. Çocuğun, ebeveynlerin isteklerini karşılamaya çalışırken kendi ihtiyaçlarını gözardı etmesinden dolayı duygusal ebeveynleşmenin daha zararlı etkiye sahip olduğu düşünülmektedir. Ebeveynleşen çocuklar ailedeki diğer kişilerin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarından daha önemli görürler. Bu durum, ebeveynleşen çocuklarda kronik bir endişe ve sıkıntıya neden olabilmektedir. Ayrıca bakım veren rolünü üstlenen çocuklarda okula gitme, arkadaşlarıyla oyun oynama, yeterli uyku gibi aktivitelerin yerine getirilememesi gibi problemler de görülmektedir.    Ebeveynleşme Travmasının Bazı Nedenleri Çocuklara evliliklerindeki sorunlar hakkında bilgi verilmesi, Çocuğun hep yaşından olgun davrandığı için en iyi çocuk olarak övülmesi, Çocuğa onunla ilgilenmenin ne kadar zor olduğunun anlatılması, Çocuğun yetişkinler için olması gereken sorumlulukları üstlenmeye zorlanması, Çocuktan hep birlikte kalınacağına dair sözler istenmesi, Çocuğa romantik bir partnermiş gibi davranılması, Çocuktan diğer kardeşlerine bakması ve evi geçindirmesi istenmesi, Çocuğun gizlilik ihtiyacının gözardı edilip özel hayatı hakkında uygunsuz sorulara ve yorumlara maruz bırakılması, Çocuğun dahil olmadığı ilişkiler ya da sorunlarla ilgili yardım etmesinin istenmesi, Çocuğun ebeveyninin duygusal açlığını doyurması ve ebeveynine övgüler vermesinin beklenmesi. Ebeveynleşmenin Çocuk Üzerindeki Etkileri Bakım veren rolünü üstelenen çocuklarda kısa dönemde saldırgan davranışlar, madde kullanımı, akademik sorunlar ve sosyalleşme sorunları görülebilirken uzun dönemde depresyon, kaygı ve yeme bozuklukları gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Diğer yandan gelişim düzeylerinin üzerinde sorumluluk alan fakat bu sorumlulukları gerçekleştiremeyen çocuklarda içine kapanma, utanç duyma, düşük benlik saygısı ve başarısızlıkların içselleştirmesi gibi olumsuz sonuçlar da görülebilmektedir. Bu çocukların, yetişkin olduklarında yardım istemekte zorlandıkları, daha az sabırlı oldukları, başarısızlıkları daha fazla üstlendikleri ve duygusal ihtiyaçlarını ifade etmekte ve onları tanımakta zorlandıkları görülmektedir.
Ekleme Tarihi: 16 Ağustos 2022 - Salı

Ebeveynleşme Travması Nedir?

 

Her ailede gerek çocukların gerek ebeveynlerin üstlerine düşen görevleri vardır. Fakat bir taraf görevlerini yerine getirmediğinde bu düzen sarsılmakta ve başkaları tarafından bu görevler üstlenilmek zorunda kalmaktadır. Sağlıklı bir ebeveyn-çocuk ilişkisinde ebeveyn çocuğa farklı alanlarda destek verir. Fakat bir ebeveyn bu desteği çocuğa vermediğinde aile içindeki dengenin sağlanması için çocuk bu rolleri üstlenir ve ebeveynin yerine geçer. Ebeveynler üstlerine düşen görevleri yapmadığında çocuklar kaldırabileceklerinden çok daha ağır yükler altında kalabilmektedirler. Ebeveynlerin yapmaları gerektiği halde çocuklarına yükledikleri bu görev ve sorumluluklar çocukları ebeveynleştirebilir. Ve bu durum çocukları travmatik şekilde etkileyebilmektedir. Bunun sonucunda da ebeveynleşme travması dediğimiz durum yaşanabilmektedir. Yani ebeveynleşme travması, aile içindeki alt sistemlerin sınırlarının bozulması ve genellikle ebeveyn sistemindeki rollerin çocuk tarafından gelişim seviyesine uygun olmayan şekilde üstlenilmesi anlamına gelmektedir.

İlk kez aile sistemleri üzerine çalışan Salvador Minuchin tarafından ortaya atılmıştır. Ona göre ebeveynleşmenin araçsal ve duygusal olmak üzere iki türü vardır. Araçsal ebeveynleşme; ebeveynlerin yerine getirmesi gereken alışveriş yapma, faturaları kirayı ödeme, ev işlerini yapma gibi sorumlulukların çocuk tarafından üstlenilmesidir. Duygusal ebeveynleşme ise çocuğun kardeşine bakması, ailedeki sorunları çözmesi ve ebeveynler için güven kaynağı olması gibi örneklerle açıklanabilmektedir. Çocuğun, ebeveynlerin isteklerini karşılamaya çalışırken kendi ihtiyaçlarını gözardı etmesinden dolayı duygusal ebeveynleşmenin daha zararlı etkiye sahip olduğu düşünülmektedir. Ebeveynleşen çocuklar ailedeki diğer kişilerin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarından daha önemli görürler. Bu durum, ebeveynleşen çocuklarda kronik bir endişe ve sıkıntıya neden olabilmektedir. Ayrıca bakım veren rolünü üstlenen çocuklarda okula gitme, arkadaşlarıyla oyun oynama, yeterli uyku gibi aktivitelerin yerine getirilememesi gibi problemler de görülmektedir. 

 

Ebeveynleşme Travmasının Bazı Nedenleri

  • Çocuklara evliliklerindeki sorunlar hakkında bilgi verilmesi,
  • Çocuğun hep yaşından olgun davrandığı için en iyi çocuk olarak övülmesi,
  • Çocuğa onunla ilgilenmenin ne kadar zor olduğunun anlatılması,
  • Çocuğun yetişkinler için olması gereken sorumlulukları üstlenmeye zorlanması,
  • Çocuktan hep birlikte kalınacağına dair sözler istenmesi,
  • Çocuğa romantik bir partnermiş gibi davranılması,
  • Çocuktan diğer kardeşlerine bakması ve evi geçindirmesi istenmesi,
  • Çocuğun gizlilik ihtiyacının gözardı edilip özel hayatı hakkında uygunsuz sorulara ve yorumlara maruz bırakılması,
  • Çocuğun dahil olmadığı ilişkiler ya da sorunlarla ilgili yardım etmesinin istenmesi,
  • Çocuğun ebeveyninin duygusal açlığını doyurması ve ebeveynine övgüler vermesinin beklenmesi.

Ebeveynleşmenin Çocuk Üzerindeki Etkileri

Bakım veren rolünü üstelenen çocuklarda kısa dönemde saldırgan davranışlar, madde kullanımı, akademik sorunlar ve sosyalleşme sorunları görülebilirken uzun dönemde depresyon, kaygı ve yeme bozuklukları gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Diğer yandan gelişim düzeylerinin üzerinde sorumluluk alan fakat bu sorumlulukları gerçekleştiremeyen çocuklarda içine kapanma, utanç duyma, düşük benlik saygısı ve başarısızlıkların içselleştirmesi gibi olumsuz sonuçlar da görülebilmektedir. Bu çocukların, yetişkin olduklarında yardım istemekte zorlandıkları, daha az sabırlı oldukları, başarısızlıkları daha fazla üstlendikleri ve duygusal ihtiyaçlarını ifade etmekte ve onları tanımakta zorlandıkları görülmektedir.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve gebzehurses.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.