Başkalarının algısını, düşüncelerini ya da davranışlarını çeşitli strateji yöntemiyle değiştirmeyi amaçlayan psikolojik ve sosyal etki türüne manipülasyon denir. 1940’lı yıllarda çekilen bir filmden adını alan Gaslighting, Türkçe adıyla psikolojik manipülasyon ise kişinin zayıf noktalarını kullanarak kişiyi duygusal etki altına alıp çeşitli algı oyunlarıyla kişiye gerçekliğini sorgulatan ve ilişkide güçle birlikte kontrolü ele alarak maddi ya da psikolojik bir çıkar sağlamanın amaçlandığı duygusal bir istismar türüdür.
Gaslighting Yöntemleri Nelerdir?
-Yalan söylemek: Gaslighting yapan kişiler çok rahat yalan söyleyebilirler. Hatta bazı durumlarda bunu yapanların patolojik yalancılar olduğunu söylemek mümkündür.
-Kişilerin arkasından konuşmak: Manipülasyon yapmaya çalışan kişi manipüle etmeye çalıştığı kişinin yakın çevresinde dedikodular yayabilir ve bunu yaparken oldukça içten davranıp insanların o kişiye bakışlarını değiştirmeyi hedefler.
-Birileri onlardan şüphelendiğinde itiraz etmek: Manipüle etmeye çalıştığı kişi onlardan şüphelendiğinde itiraz edip aksine ikna etmek için her yolu denerler.
-Karşıdaki kişileri değersiz ve suçlu hissettirmek: “Çok hassassın, aşırı tepki veriyorsun, ben senin iyiliğini düşünüyorum” gibi cümleler kullanarak kişinin hislerinin yanlış olduğunu düşündürüp üstlerindeki baskıyı artırarak kendilerini değersiz hissedip suçlamasına neden olurlar.
Psikolojik manipülasyon yaşayan kişiler özellikle yakın çevrelerinden biri tarafından bu duruma maruz bırakılıyorsa sonrasında hatalı, önemsiz, değersiz ya da kafası karışmış hissedebilirler. Bunun sebebi yakın çevrelerindeki kişilerin iyi niyetli olduğuna dair inançlarının ve onlara olan güvenlerinin tam olmasıdır. Psikolojik manipülasyona maruz kalan kişiler;
-Suçu kendilerinde aramaya,
-Bir sorunu olduklarına inanmaya,
-Fazla hassas ve agresif olmaya,
-Kararlarını sorgulamaya,
-Sürekli özür dilemeye yatkın olabilirler.
Manipülasyona maruz kalan bir kişinin bu durumdan kurtulabilmesi için kilit noktalar kendini suçlamaktan vazgeçebilmesi ve karşısındaki kişinin isteyerek veya istemeyerek bunları yaptığını fark etmesidir. Kişide başta özgüven eksikliği olmak üzere birçok psikolojik soruna neden olabilen bu durumdan uzaklaşabilmek, oluşan psikolojik sorunların üstesinden gelebilmek için profesyonel destek alınması önemlidir.