Munchausen Sendromu (Yapay Bozukluk), kişinin hiçbir fiziksel ya da psikolojik rahatsızlığı bulunmamasına rağmen hastaymış gibi davranıp çevresindeki bireyleri hastalığı olduğuna inandırdığı psikolojik bir bozukluktur. Asıl amaçları "hasta rolü" üstlenmektir. Böylelikle insanların onlara özen göstermesini ve ilgi odağı olmalarını sağlarlar. Fakat bu davranışları sergilemelerinde herhangi bir dışsal kazanç amaçları yoktur.
Adını Alman yazar Rudolf Erich Raspe tarafından 1785 yılında yayınlanan “Baron Munchausen'in Rusya'daki Muhteşem Seyahatleri ve Mücadeleleri” adlı kitabında yarattığı kurgusal bir kahraman olan Alman asilzade Baron Munchausen'den almıştır.
Bozukluğun tam olarak nedeni bilinmese de çocukluk travmaları, bir yakının kaybı, terk edilme, cinsel istismar gibi sebepler Munchausen sendromuna neden olabilmektedir. Ayrıca yapılan araştırmalar, 40 yaş altı psikiyatrik geçmişi olan kadınların bu sendroma yakalanma olasılıklarının yüksek olduğunu göstermektedir.
Tanı Kriterleri
Hastanın davranışları nedeniyle, yapay bozukluğu teşhis etmek oldukça zordur.
Munchausen Sendromu için genel tanı kriterleri şunlardır:
-Sahte bedensel veya psikiyatrik semptom üretme,
-Kişinin kendini hasta gibi göstermesi,
-Belirgin sekonder kazanç olmaması,
-Başka bir durumla açıklanamıyor olması.
Ayrıca tanı kriterleri dışında tanı koymaya yardımcı olabilecek bazı durumlar mevcuttur. Bunlar:
-Sağlık hizmetlerinden yararlanma oranlarının yüksek olması,
-Birden fazla sağlık kuruluşuna başvurma,
-Geçmiş öyküyü anlatmaktan kaçınma,
-Önceki tıbbi kayıtlara veya aile, arkadaş gibi dış kaynaklardan bilgi almayı engelleme,
-Semptomların karmaşık olması veya bilinen bir tanıya karşılık gelmemesi,
-Çok sayıda ilaç alerjisi,
-Öykü, muayene ve laboratuvar testlerinde tutarsızlıklar,
-Fiziksel muayene sırasında fazla sayıda hastalık olduğunu gösteren semptomlar,
-Riskli olanlar da dahil olmak üzere testler ve prosedürlerin istenmesi,
-Psikolojik danışmanlık almayı reddetme,
-Uyumsuz, problem çıkaran davranışlar,
-Hastalığın olağandışı seyri,
-Taburcu edilmeden hemen önce semptomların şiddetlenmesi.
Tedavi
Munchausen sendromunun teşhis ve tedavisi, kişinin doğruyu söylememesinden dolayı oldukça zordur. Hastalar genel olarak işbirliği yapmayı reddederler.
Kişi bir sorunu olduğunu kabul ederse ve tedavide işbirliği yaparsa, Munchausen sendromunun semptomlarını kontrol altına almak mümkün olabilir. Yapay bozukluk için standart tedavi, psikoterapi ve bilişsel davranışçı terapidir.