Obsesif kompulsif bozukluk; obsesyon adı verilen halk arasında takıntı olarak da adlandırılan kaygıya neden olan düşünce ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen obsesyonların neden olduğu aşırı stres ve gerginliği bitirme amacıyla yapılan yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir rahatsızlıktır. Obsesyon; kişinin düşünmeyi engelleyemediği, zihninden uzaklaştıramadığı stres yaratan düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında zihninde oluşan bu düşünceler yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa, dolayısıyla anksiyeteye neden olurlar. Kompulsiyonlar ise obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak için yapılan yineleyici davranış ve zihinsel eylemlerdir. Tekrar eden tüm davranışlar kompulsiyondur dememiz mümkün değildir. OKB’de bahsettiğimiz aşırıya kaçan düşünceler ve davranışlardır. OKB’si olan biri genellikle bu düşünce ve davranışlarının aşırı olduğunun farkındadır fakat bunları kontrol edememektedir. Bu davranışı yaptıklarında keyif almasalar da rahatlama hissederler fakat bu rahatlama kısa sürelidir. Bu sebeple günlük hayatlarında da önemli sorunlar yaşayabilirler.
OKB’de ne gibi takıntılı düşünceler olur?
Obsesif kompulsif bozuklukta takıntılı düşünceler birçok konu üzerine olabilir. En sık karşılaşılanlar arasında temizlik, bulaşma obsesyonu (bir yerlerden mikrop, virüs kapma düşüncesi gibi), bir şeyi yapıp yapmadığına ilişkin şüphe, düzene ilişkin takıntılar, din temelli takıntılar, cinsel temelli takıntılar veya zihinsel ritüellere ilişkin takıntılar görülmektedir.
Bu takıntılı düşüncelerin oluşturduğu kaygı ve gerginlik kompulsif davranışlar ile giderilmeye çalışılır. Bu durum kişinin günlük hayatını oldukça engelleyici ve sıkıntı verici şekilde etkiler böylece kişi sorumluluklarını dahi yerine getiremeyebilir.
OKB’nin belirtileri nelerdir?
En yaygın obsesyon belirtileri:
-Aşırı kuşku
-Yoğun simetri, düzen ve kusursuzluk isteği
-Günahkâr olmaktan korkma
-Rezil olmaktan ve hata yapmaktan korkma
-Başkasına zarar vermekten korkma
-Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma
En yaygın kompülsiyon belirtileri:
-El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak
-Tekrar tekrar ellerini yıkama, duş alma
-İstifçilik
-Her şeyi belirli bir sayıda veya belirli bir sırayla yapma
-Belirli cümleleri, kelimeleri ya da duaları aşırı tekrar
-Rahatsız edici düşüncelere takılıp uyku bölünmeleri yaşama
-Eşyaları belirli bir biçimde düzenleme
-Günlük işleri yaparken sürekli sayı sayma isteği
-Kilit, ocak, ütü, elektrik gibi kapanması gerekli olan eşyaları sürekli kontrol etme
OKB nasıl tedavi edilir?
Bir uzman tarafından tanı konulduktan sonra ilaç tedavisi ile birlikte terapi uygulanmaktadır. İlaç ve terapiye cevap vermeyen hastalarda beyin cerrahisi ya da elektrokonvulsif terapi uygulanır.