Daha önce kalabalık bir yere girdiğinizde tüm bakışların size döndüğünü hissettiniz mi? Ya da yolda tökezlediğinizde herkes sizi izliyormuş gibi geldi mi?  Bu durumun psikolojide bir karşılığı mevcut.  Spot ışığı etkisi, çevrenin görünüşümüz ya da hareketlerimize olan dikkatini abartılı bir şekilde algılamak olarak tanımlanabilir. 1999 yılında Thomas Gilovich tarafından ortaya çıkarılmıştır. Utanç verici olarak algıladığımız durumlarda bu etkiyi daha fazla hissederiz. Spot ışığı etkisi söz konusu olduğunda kişi daha fazla utanma ve içe dönme davranışı sergiler.    Uzmanlar bu olayın nedeni olarak olayları kendi açımızdan görüyor olmamızı gösteriyor. Olayları ve durumları kendi gözümüzden gördükten sonra insanların bizi nasıl gördüğünü beynimizde canlandırıyoruz. Ve bu canlandırma sırasında devreye spot ışığı etkisi giriyor. Böylelikle insanların bize gerçekte olduğundan daha çok dikkat ettiğini düşünüyoruz. Bunun ardından da kişide panik ve utanç duygusu oluşuyor. Bu etki psikolojik durumumuzu etkileyebileceği gibi sosyal ilişkilerimizi de etkileyebilir. Kişi karşı taraftan tepki alacağını düşünerek kendisi gibi davranmaz ve bu da ilişkilerimizin gerçekliğini bozabilir. Bu durumda hem baskı altında hissederiz hem de kendimizi yansıtamadığımızdan rahatsızlık duyabiliriz.  Uzmanların dikkatini çeken spot ışığı etkisi üzerine yapılmış birçok araştırma mevcut. Cornell Üniversitesi’nde yapılan bir sosyal deneyde öğrencilerin bazılarına üzerinde pek sevilmeyen bir sanatçının resmi basılan tshirtler giydiriliyor ve öğrenciler kalabalık bir konferans salonuna gönderiliyor. Bir süre sonra tshirtlü öğrenciler salondan geri çağırılıyor. Öğrenciler, salondakilerin yarısının üstlerindeki tshirtü fark edip yorum yaptıklarını söylüyor. Deneyin sonunda salondaki insanların tshirtleri fark edip etmedikleri ölçüldüğünde salondaki insanların yalnızca çeyreğinin tshirtleri fark ettiği ortaya çıkıyor. Bu sonuç tshirtlü öğrencilerin sandıklarından 6 kat daha az dikkat çektiklerini gösteriyor. Yani aslında zihnimizi utançla, stresle, endişeyle dolduran davranışlarımız ya da özelliklerimiz diğer insanlar tarafından sandığımız kadar önemsenmiyor. Durumu daha önemli ya da büyük yapan faktör bizim onu nasıl algıladığımız. İlgilenenler ve daha fazla bilgi ve örnek isteyenler için Thomas Gilovich’in bu konuda yaptığı ve halen devam ettiği çalışmalarına bakabilirler.