Merve Tunç
Köşe Yazarı
Merve Tunç
 

Zeigarnik Etkisi

Yarım kalmış konuşmalar içimizi rahatsız eder ve zihnimizden çıkmaz. Ya da henüz tamamlamadığımız bir işimiz aklımızın bir köşesindedir fakat bitirdiğimiz işler birer kitapmış gibi tamamlanır ve rafa kaldırılır. Bu duruma psikolojide Zeigarnik etkisi adı veriliyor.   Zeigarnik etkisi; yarım kalmış işlerin, görevlerin ve durumların tamamlananlara göre daha kolay bir şekilde hatırlanması olarak tanımlanmaktadır.    1920'li yıllarda Bluma Zeigarnik bir grup psikolog ile birlikte Berlin Üniversitesi'deki bir restoranda yemek yerken bir garsonun siparişleri kağıda yazmak yerine aklında tuttuğunu görmüş ve  bu davranışı dikkatini çekmiştir. Bunu garsona sorduğundaysa “siparişleri aklına not edip, yemekleri getirdikten sonra bu notları zihninden sildiği” cevabını almıştır. Bu durum ilgisini çeken Bluma Zeigarnik, bu olgu üzerine çeşitli deneyler yapmaya devam etmiş ve bitirilmemiş/sonlandırılmamış işlerin, zihni meşgul ettiğini ve işler tamamlandığında, zihnimizde oluşan bu meşguliyetin sonlandığı sonucuna varmıştır.  Bitirilmemiş işler Gestalt kuramında da önemli bir yer tutmaktadır. Gestalt kuramına göre bitirilmemiş işler, tamamlanmayı bekler. Bitirilmemiş işler bireyde karmaşa, takıntılı davranışlar, agresiflik ve stres gibi istenmeyen sonuçlara yol açabilir.    Günlük hayatta Zeigarnik etkisini pek çok yerde görmekteyiz. Örneğin haber sitelerinin haberin bir kısmını yazıp “devamı için tıklayın” yazan bir buton koymalarının mantığı buna dayanmaktadır. Aynı şekilde dizilerde en heyecanlı yerde bölümün bitmesi de buna örnektir. Zeigarnik etkisi, bazı yazarlar tarafından da kullanılmaktadır. Örneğin İngiliz yazar Charles Dickens, Oliver Twist adlı eserinde bu etkiyi kullanarak insanları heyecanda bırakmış ve sonrasında ne olduğunu merak eden okuyucular seriyi okumaya devam etmişlerdir.    Yapılan araştırmalar yarım kalmış işlerin ruh sağlığımızı olumsuz etkilediğini göstermektedir. Önemli bir görevin veya işin yarım bırakılması zihinsel ve duygusal tükenmeye de yol açabilmektedir. Ayrıca Zeigarnik etkisi bir işi bitirmek için bize gereken motivasyonu da sağlayabiliyor ve böylece ruh sağlığımızı olumlu yönde etkileyebiliyor. Bir görev tamamlandığında gelen başarı hissi özgüveni olumlu yönde etkilemektedir. Herkesi farklı düzeyde etkilese de yarım kalmış işlerin hepimizin üzerinde rahatsız edici bir etkisi olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır.   
Ekleme Tarihi: 01 Kasım 2022 - Salı

Zeigarnik Etkisi

Yarım kalmış konuşmalar içimizi rahatsız eder ve zihnimizden çıkmaz. Ya da henüz tamamlamadığımız bir işimiz aklımızın bir köşesindedir fakat bitirdiğimiz işler birer kitapmış gibi tamamlanır ve rafa kaldırılır. Bu duruma psikolojide Zeigarnik etkisi adı veriliyor.  

Zeigarnik etkisi; yarım kalmış işlerin, görevlerin ve durumların tamamlananlara göre daha kolay bir şekilde hatırlanması olarak tanımlanmaktadır. 

 

1920'li yıllarda Bluma Zeigarnik bir grup psikolog ile birlikte Berlin Üniversitesi'deki bir restoranda yemek yerken bir garsonun siparişleri kağıda yazmak yerine aklında tuttuğunu görmüş ve  bu davranışı dikkatini çekmiştir. Bunu garsona sorduğundaysa “siparişleri aklına not edip, yemekleri getirdikten sonra bu notları zihninden sildiği” cevabını almıştır. Bu durum ilgisini çeken Bluma Zeigarnik, bu olgu üzerine çeşitli deneyler yapmaya devam etmiş ve bitirilmemiş/sonlandırılmamış işlerin, zihni meşgul ettiğini ve işler tamamlandığında, zihnimizde oluşan bu meşguliyetin sonlandığı sonucuna varmıştır. 

Bitirilmemiş işler Gestalt kuramında da önemli bir yer tutmaktadır. Gestalt kuramına göre bitirilmemiş işler, tamamlanmayı bekler. Bitirilmemiş işler bireyde karmaşa, takıntılı davranışlar, agresiflik ve stres gibi istenmeyen sonuçlara yol açabilir. 

 

Günlük hayatta Zeigarnik etkisini pek çok yerde görmekteyiz. Örneğin haber sitelerinin haberin bir kısmını yazıp “devamı için tıklayın” yazan bir buton koymalarının mantığı buna dayanmaktadır. Aynı şekilde dizilerde en heyecanlı yerde bölümün bitmesi de buna örnektir. Zeigarnik etkisi, bazı yazarlar tarafından da kullanılmaktadır. Örneğin İngiliz yazar Charles Dickens, Oliver Twist adlı eserinde bu etkiyi kullanarak insanları heyecanda bırakmış ve sonrasında ne olduğunu merak eden okuyucular seriyi okumaya devam etmişlerdir. 

 

Yapılan araştırmalar yarım kalmış işlerin ruh sağlığımızı olumsuz etkilediğini göstermektedir. Önemli bir görevin veya işin yarım bırakılması zihinsel ve duygusal tükenmeye de yol açabilmektedir. Ayrıca Zeigarnik etkisi bir işi bitirmek için bize gereken motivasyonu da sağlayabiliyor ve böylece ruh sağlığımızı olumlu yönde etkileyebiliyor. Bir görev tamamlandığında gelen başarı hissi özgüveni olumlu yönde etkilemektedir. Herkesi farklı düzeyde etkilese de yarım kalmış işlerin hepimizin üzerinde rahatsız edici bir etkisi olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. 

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve gebzehurses.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.